Oμηρική εποχή
Τα δύο μεγάλα ομηρικά έπη, η Ιλιάδα και η Οδύσσεια, συνθέσεις
της Γεωμετρικής περιόδου (8ος-αρχές 7ου αι. π.Χ.), προσφέρουν
 μια
πλήρη περιγραφή όλων των αθλητικών αγώνων, όπως είναι γνωστοί
στην ιστορική περίοδο: αρματοδρομίες, πυγμαχία, πάλη, δρόμος,
οπλομαχία, δισκοβολία, τοξοβολία και ακόντιο. Μολονότι αντικατοπτρίζουν
έθιμα της Μυκηναϊκής περιόδου που είχαν διατηρηθεί από την
παράδοση, τα συγκεκριμένα έπη περιγράφουν επίσης τις συνήθειες
και τις αξίες των ανώτερων τάξεων της Γεωμετρικής περιόδου.
Στην Ιλιάδα γίνεται εκτενής αναφορά στους επιτάφιους άθλους που οργάνωσε ο Αχιλλέας, για να τιμήσει το νεκρό αγαπημένο του φίλο Πάτροκλο. Στην Οδύσσεια οι αγώνες διενεργούνται σε μια τελείως διαφορετική ατμόσφαιρα, ως μέρος ενός ψυχαγωγικού θεάματος που οργάνωσαν οι Φαίακες προς τιμήν του φιλοξενούμενού τους Οδυσσέα, με την άφιξή του στο νησί τους.
Στην ομηρική κοινωνία, η αθλητική διάκριση είναι για τον ήρωα το μέσο για να επιδείξει την αρετή του και να κερδίσει την κοινωνική αναγνώριση. Με την άσκηση και το συναγωνισμό ο αθλητής δείχνει όχι μόνο τη σωματική του ρώμη, αλλά και τη γενναιότητα και την ευφυΐα του, και επομένως την αρετή του.
"Αλήθεια,
ξένε, δε μου φαίνεσαι να νιώθεις απ' αγώνες, αγωνιστής δε
δείχνεις"
(Οδύσσεια, θ 159, μτφ. N. Kαζαντζάκη - I. Kακριδή)
λέει ο Ευρύαλος στον Οδυσσέα και εκείνος, θεωρώντας τα λόγια του μεγάλη ταπείνωση και προσβολή της αρετής του, επιβεβαιώνει την υπεροχή του στη δισκοβολία.
Από πολλές απόψεις, το αθλητικό πνεύμα είναι ισοδύναμο με το ηρωικό πνεύμα. Κάθε ήρωας είναι σαν ένας αθλητής που προσπαθεί να ξεπεράσει τους άλλους και να κερδίσει. Η κοινωνία της εποχής περιβάλλει με μεγάλη εκτίμηση τους αθλητές που ασκούνται για την υπεροχή, όπως φαίνεται από τους Φαίακες, που επιβραβεύουν τον Οδυσσέα αναγνωρίζοντας την αξία του δημοσία. Η αρετή και η κοινωνική αναγνώριση αποτελούν τις σημαντικότερες όψεις της ταυτότητας του αθλητή στα ομηρικά χρόνια.
|
