Στις 16 Δεκεμβρίου του 1923, επαναπροκηρύχτηκαν εκλογές, οι οποίες ανέδειξαν νικητές τους Φιλελεύθερους με συντριπτική πλειοψηφία, αλλά χωρίς τη συμμετοχή των βασιλοφρόνων, που επέλεξαν το δρόμο της αποχής. Τρεις ημέρες αργότερα, ο βασιλιάς Γεώργιος εγκατέλειψε τη χώρα, ενώ αντιβασιλέας ορίστηκε ο Παύλος Kουντουριώτης. Λίγο αργότερα, ο Βενιζέλος, ανταποκρινόμενος στις μαζικές εκκλήσεις των υποστηρικτών του επέστρεψε στη χώρα, κατοχυρώνοντας -φαινομενικά τουλάχιστον- την εκλογική του επιτυχία.
Οι θυελλώδεις συγκρούσεις που προέκυψαν, κατά τη διάρκεια της Δ' Συντακτικής Εθνοσυνέλευσης, ανάμεσα στο Βενιζέλο και τον Παπαναστασίου (ηγέτη πια της αντιβασιλικής παράταξης και αρχηγό του κόμματος της Δημοκρατικής Ενώσεως), αποτέλεσαν το πρόκριμα για τις κομματικές μεταστροφές στο κυβερνών κόμμα. Με την παραίτηση του Βενιζέλου και την κατοπινή διάσπαση του κόμματός του, ο Παπαναστασίου ανέλαβε την εξουσία και έθεσε σε κίνηση τις διαδικασίες επίσημης έκπτωσης της βασιλικής δυναστείας.
Η Εθνοσυνέλευση, στις 25 Μαρτίου 1924, ανακήρυξε την Ελλάδα Αβασίλευτο Δημοκρατία, ενώ λίγο αργότερα, στις 13 Απριλίου, το δημοψήφισμα, με συντριπτικό ποσοστό (69,5%), ενέκρινε τη μεταβολή του πολιτεύματος. O αρχηγός του Λαϊκού Κόμματος, Παναγής Τσαλδάρης, αρνήθηκε να το αποδεχτεί, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα -με την εξαίρεση του Iωάννη Mεταξά- τη μη αναγνώριση της πολιτειακής αλλαγής από την αντιβενιζελική παράταξη.