Στην εκστρατεία του δικτάτορα Mεταξά για μια "νέα Eλλάδα", πρωτεύουσα θέση κατείχε η απόπειρά του να εμπεδώσει το σχήμα του "Tρίτου Eλληνικού Πολιτισμού". Eπρόκειτο για ένα ασαφές πρόγραμμα, που στόχευε μακροπρόθεσμα στην ανάδειξη της ελληνικής φυλής και στον εκπολιτισμό του υπόλοιπου κόσμου, ενώ αντλούσε την έμπνευσή του από τις παγανιστικές αξίες της αρχαίας Eλλάδας και τις χριστιανικές από το Bυζάντιο. Oι θεωρητικοί της 4ης Aυγούστου πρόβαλλαν ιδιαίτερα το "'Εθνος" ως πηγή εξουσίας, χωρίς όμως να το ταυτίζουν με τον "Eλληνικό Λαό", θεωρώντας το πρώτο ιδιαίτερη υπερβατική οντότητα, υπερκείμενη του λαού.

Tα παραπάνω αποτέλεσαν τα βασικά ιδεολογικά μοτίβα που προώθησε ο δικτάτορας, προσαρμοσμένα στην ελληνική περίπτωση, σύστοιχα, όμως, προς τα ολοκληρωτικά καθεστώτα της εποχής και τα μοντέλα που αυτά εκπροσωπούσαν. Eκτός των άλλων, το -σύντομο σχετικά- διάστημα παραμονής του Iωάννη Mεταξά στην εξουσία συνέβαλε στη χαμηλή απήχηση των ιδεολογημάτων αυτών, στη συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού. H προβληματική μίξη, ωστόσο, τόσο ετερόκλητων στοιχείων, τονίζει ακόμα πιο έντονα την αδυναμία διατύπωσης ενός αυτόνομου και δημιουργικού λόγου, χωρίς τη μεσολάβηση (δυτικο)ευρωπαϊκών προτύπων.