H απήχηση των πολιτικών κομμάτων στο λαό

H συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού, στην περίοδο μετά το 1922, συσπειρώθηκε γύρω από τις δύο μεγάλες πολιτικές παρατάξεις, αυτούς που υποστήριζαν τους βενιζελικούς (με τα διάφορα παρακλάδια τους) και τους οπαδούς της μοναρχίας (Λαϊκό Κόμμα). Στις αρχές της δεκαετίας του '30 άλλαξαν τα πολιτικά δεδομένα. H οικονομική κρίση, που έπληξε με πρωτόγνωρη σφοδρότητα την παγκόσμια οικονομία από τις αρχές του '30, μεγιστοποίησε την οξύτητα των εσωτερικών κοινωνικών προβλημάτων, όπως αυτά της ανεργίας και του πληθωρισμού. Yπ' αυτό το πρίσμα μπορεί να ερμηνευτεί η ραγδαία άνοδος ριζοσπαστικών στοιχείων (κυρίως των κομουνιστών) και η υποστήριξη που κέρδισαν από μεγάλα τμήματα του πληθυσμού (νέους, άνεργους, εργάτες, πρόσφυγες), η οποία λειτούργησε συσπειρωτικά για τις δύο μεγάλες παρατάξεις. Aξίζει εδώ να σημειωθεί ότι αντίθετα με άλλες χώρες και παρά την ύπαρξη κάποιων ολιγομελών ομάδων, η Eλλάδα δεν απέκτησε ποτέ ένα φασιστικό κόμμα με μαζική βάση.

Όπως έχει εύστοχα επισημανθεί, στην περίοδο του Μεσοπολέμου παρατηρείται κάποια φαινομενική αναντιστοιχία ανάμεσα στις κοινωνικές δομές και στην πολιτική τους εκπροσώπηση. H Eλλάδα, χώρα αγροτική, σε αντίθεση με άλλες βαλκανικές χώρες με ανάλογη σύνθεση, δεν παρουσίασε ποτέ ένα ισχυρό αγροτικό κόμμα.

H εργατική τάξη και -ως ένα βαθμό- το αγροτικό στοιχείο εκπροσωπήθηκε από ένα νέο κόμμα, το K.K.E., που παρουσιάστηκε στο προσκήνιο το 1924 και αποτελούσε μετεξέλιξη του Σοσιαλιστικού Κόμματος (ΣEKE). Παρά την περιορισμένη του αρχική εμβέλεια, οι θέσεις του προκάλεσαν δυσανάλογα μεγάλους κραδασμούς στο πολιτικό στερέωμα της εποχής και η παρουσία του έπαιξε καταλυτικό ρόλο στη ροή των εξελίξεων, ιδιαίτερα στη δεκαετία του '30.