Eισαγωγή: Ελληνική κοινωνία και νεοτερικότητα κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου
Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 διαμορφώθηκε ένα κλίμα πολιτικής
αναταραχής και οικονομικών και κοινωνικών ανακατατάξεων. Η κινητικότητα
αυτή ευνόησε την εισροή μηνυμάτων και ιδεών, που η αποδοχή τους οριοθετήθηκε
από το βαθμό εκσυγχρονισμού της ελληνικής κοινωνίας. Νέα ήθη αλλά και νέα
καλλιτεχνικά ρεύματα, που κυριαρχούσαν στη δυτική Ευρώπη, κατέκλυσαν τον
ελληνικό αστικό, κυρίως, χώρο και οι μεταβολές που προέκυψαν εκδηλώθηκαν
σε τομείς όπως η ψυχαγωγία, η μόδα, η άθληση. Εμφανίστηκε το ραδιόφωνο,
επικράτησε ο κινηματογράφος, εντάθηκαν οι αθλητικές δραστηριότητες, άλλαξε
η εμφάνιση των γυναικών. Η νεοτερικότητα, που επικεντρώθηκε στην έννοια
του ατόμου ως αυτόνομης φυσικής αξίας, προσδιόρισε ένα νέο τρόπο με τον
οποίο οι άνθρωποι αντιλαμβάνονταν τον εαυτό τους και τα πράγματα.
Στον καλλιτεχνικό χώρο η "ακαδημαϊκή" ζωγραφική έδωσε
σταδιακά τη θέση της σε καλλιτέχνες που έρχονταν σε επαφή με τις
νέες τάσεις. Οι καλλιτέχνες αυτοί επηρεάστηκαν από τα κινήματα του
κυβισμού, του υπερρεαλισμού και του εξπρεσιονισμού, κινήματα που
όριζαν με διαφορετικό τρόπο το καθένα τη θέση του ατόμου μέσα στον
κόσμο. Στο λόγο περί αισθητικής της εποχής όσο και στην καλλιτεχνική
δημιουργία, η προσπάθεια αυτή συνδέθηκε και με μια άλλη τάση, την
αναζήτηση και τον προσδιορισμό της ελληνικότητας, που σε πολλούς
καλλιτέχνες του Μεσοπολέμου εντοπίστηκε σε μια προσπάθεια επιστροφής
στις πηγές και ρίζες του Ελληνισμού.
Το δικτατορικό καθεστώς της 4ης Αυγούστου προσπάθησε να επιβάλει
με τη λογοκρισία του ένα συνολικό έλεγχο στην πνευματική ζωή που,
ωστόσο, δεν επηρέασε καθοριστικά την καλλιτεχνική δημιουργία. Στον
ιδεολογικό τομέα υιοθέτησε την έννοια της ελληνικότητας και το κλίμα
επιστροφής στην παράδοση συνδέοντάς τα μ' έναν ιδιαίτερο τρόπο με
την εθνικιστική στροφή του καθεστώτος.
|