Προς το τέλος της περιόδου του Μεσοπολέμου το πλαίσιο που ορίστηκε από τις νέες καλλιτεχνικές αναζητήσεις, αλλά και από τη μέριμνα για τον προσδιορισμό της ελληνικής ταυτότητας, απέληξε σε ένα ενδιαφέρον για την "λαϊκότροπη" ή "πρωτόγονη" τέχνη, καθώς και για τον απλό, "λαϊκό" λόγο. Οι λογοτέχνες της γενιάς του Μεσοπολέμου ανακάλυψαν έναν Έλληνα ναΐφ της εποχής, το ζωγράφο Θεόφιλο. Ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ (1870-1934) γεννήθηκε στη Μυτιλήνη. Πολύ νωρίς έφυγε για τη Σμύρνη, για να περάσει αργότερα στο Βόλο, όπου άρχισε να ζωγραφίζει σε καφενεία και μαγερειά, και να επιστρέψει τελικά στη γενέτειρά του. Ντυμένος με την παραδοσιακή ελληνική φορεσιά συνταίριαξε με τη ζωγραφική του φιγούρες και περιστατικά της αρχαίας ιστορίας, του αγώνα για την ανεξαρτησία και της καθημερινής ζωής. Σε πολλές περιπτώσεις το ενδιαφέρον για την προσωπικότητα του Θεόφιλου συνδέθηκε με μια ιδιαίτερη ευαισθησία για το έργο του στρατηγού Μακρυγιάννη, που εκδηλώθηκε με δημοσιεύσεις και επανεκδόσεις και που κορυφώθηκε στα μέσα της επόμενης δεκαετίας. Αντίστοιχα, την ίδια περίοδο, τονώθηκε το ενδιαφέρον για τις φιγούρες του Καραγκιόζη και του θεάτρου σκιών, καθώς και για τη λαϊκή παραδοσιακή αρχιτεκτονική και τη λαϊκή τέχνη γενικότερα. Είναι ενδεικτικό ότι τα παραδείγματα αυτά, με τον "πρωτογονισμό" της καλλιτεχνικής τους έκφρασης, συγκλίνουν με τις αναζητήσεις των πρωτοποριών στον ευρωπαϊκό και διεθνή χώρο.